SPIS TREŚCI:
- Jakie są wymagania dla dachu pod instalację fotowoltaiczną?
- Kroki do montażu paneli fotowoltaicznych – od projektu po instalację
- Jakie czynniki wpływają na wydajność paneli fotowoltaicznych na dachu?
- Koszty i oszczędności – jak szybko zwróci się instalacja fotowoltaiczna?
- Utrzymanie i konserwacja paneli – jak dbać o instalację fotowoltaiczną?
Instalacja paneli fotowoltaicznych na dachu zdaje się rozwiązaniem najwygodniejszym. W tym wypadku moduły lokowane są na powierzchni nieużytkowej. W przeciwieństwie do tych montowanych na gruncie – nie zabierają ani jednego metra kwadratowego cennej przestrzeni. Jednak instalacja na dachu to też inwestycja wymagająca precyzyjnych przygotowań i analizy. Od odpowiedniego stanu technicznego powierzchni po orientację paneli względem stron świata – wiele czynników wpływa na wydajność i trwałość instalacji. Przyjrzyjmy się najważniejszym kwestiom, które warto rozważyć przed montażem fotowoltaiki.
Jakie są wymagania dla dachu pod instalację fotowoltaiczną?
Panele mogą być montowane na większości typów dachów, w tym na blachodachówkach, dachówkach ceramicznych oraz trapezowych, przy czym każdy materiał wymaga innego typu mocowania.
Aby instalacja działała jak najbardziej wydajnie, dach powinien być w dobrym stanie technicznym, aby udźwignąć dodatkowy ciężar paneli. Instalacje na powierzchni o wadliwej konstrukcji mogą wymagać specjalnych wzmocnień lub dodatkowej hydroizolacji dachu, aby zapobiec przeciekaniu.
Warto dodać, że najlepsze efekty osiąga się, instalując panele pod kątem 30 – 40 st. i ku słońcu. Dlatego dachy skierowane na południe umożliwiają instalacji generowanie największej ilości energii, chociaż montaż w kierunku południowo-wschodnim lub południowo-zachodnim także daje dobre wyniki (nie jest to cecha budynku wykluczająca z możliwości montażu fotowoltaiki).
Kroki do montażu paneli fotowoltaicznych – od projektu po instalację
Instalacja fotowoltaiki jest procesem kilku etapowym. Aby cała inwestycja zwróciła się jak najszybciej, ważne, aby poprzedzić ją audytem energetycznym i oceną dachu. Wstępna analiza określa optymalne miejsce montażu, uwzględniając orientację i cień. Pozwala też ocenić zapotrzebowanie energetyczne obiektu, aby dobrać optymalna wielkość instalacji. Dzięki temu unikniesz kosztownego przewymiarowania.
Z raportu Instytutu Energetyki odnawialnej „Rynek fotowoltaiki w Polsce” z 2024 r. wynika, że cena kompletnej instalacji 5–50 kW wynosi wraz z montażem ok. 3954 zł/kW. Natomiast w przypadku tych o mocy 50 kW–1 MW średnia cena wynosiła ok. 3139 PLN/kW. Nie jest to mały koszt, dlatego wiele osób decyduje się na tańsze komponenty. Ceny wahają się w granicach 2500 – 5800 zł/kW. To jednak nie przyszłościowe podejście. Warto wybrać wysokiej klasy panele oraz solidny falownik. Droższe elementy są bardziej wydajne i mają dłuższą żywotność, a przez to zapewnią Ci szybszy zwrot inwestycji, a także będą sprawne przez większą liczbę lat. Paradoksalnie więc większy wydatek na początku jest bardziej opłacalny!
A co z formalnościami związanymi z inwestycją. Instalacja fotowoltaiczna często wymaga zgłoszenia lub uzyskania pozwolenia na budowę, zależnie od mocy. Dla większych systemów biznesowych istotne będą dodatkowe kwestie związane z raportowaniem ESG oraz redukcją śladu węglowego.
Jakie czynniki wpływają na wydajność paneli fotowoltaicznych na dachu?
Aby maksymalnie zwiększyć wydajność fotowoltaiki na dachu, warto zwrócić uwagę na kilka czynników, które mają znaczący wpływ na efektywność całego systemu:
- Nasłonecznienie – to podstawowy aspekt, ponieważ ilość światła słonecznego docierającego do ogniw determinuje poziom generowanej energii. W Polsce najbardziej nasłonecznione są obszary południowe i południowo-wschodnie.
- Sezonowość i pogoda – najwięcej energii generuje się w miesiącach letnich, jednak nowoczesne panele są efektywne również przy niższym poziomie nasłonecznienia zimą.
- Czystość paneli – brud, kurz, ptasie odchody czy liście blokują dostęp światła do ogniw, co zmniejsza wydajność paneli. Regularne czyszczenie, zwłaszcza po okresach z opadami i pyleniem roślin, jest niezbędne dla korzystania z instalacji w pełni.
- Temperatura – choć panele działają dzięki światłu, wysoka temperatura nie sprzyja ich efektywności. Straty energii rosną, gdy temperatura przekracza 25 st. Celsjusza, dlatego odpowiednia wentylacja dachu i zapobieganie przegrzewaniu są tak ważne.
- Kąt nachylenia i orientacja – najlepsze ustawienie to dach skierowany na południe z kątem nachylenia około 30-40 st. Takie warunki minimalizują straty produkcyjne, zapewniając optymalne pochłanianie promieniowania słonecznego przez cały rok.
- Cień – nawet niewielkie zacienienie, np. od drzew lub innych budynków, obniża wydajność systemu. Zastosowanie optymalizatorów mocy lub mikroinwerterów może częściowo zredukować te straty. Warto jednak ocenić czy można wyciąć niektóre gałęzie albo rozważyć montaż w innym miejscu (np. na gruncie).
Koszty i oszczędności – jak szybko zwróci się instalacja fotowoltaiczna?
Jak wynika z przytoczonych już wyżej danych z raportu „Rynek fotowoltaiki w Polsce”, ceny kompletnej instalacji wahają się w granicach 2500– 5800 zł/kW. Za tę o mocy 5–50 kW trzeba zapłacić średnio ok. 3954 zł/kW. Natomiast za te o mocy 50 kW–1 MW – średnio ok. 3139 PLN/kW. Ceny wahają się w granicach 2500– 5800 zł/kW.
Koszt instalacji zależy od mocy systemu, rodzaju paneli oraz skomplikowania montażu. Zazwyczaj zwrot z inwestycji następuje w ciągu 6-10 lat, w zależności od oszczędności na rachunkach i dotacji. Firmy i inwestorzy prywatni mogą dodatkowo obniżyć koszty poprzez magazynowanie energii, co zapewnia lepsze zarządzanie produkowaną energią. Warto rozważyć zakup magazynu energii do fotowoltaiki także ze względu na cenę. Jak wynika z danych w 2024 r., ich ceny spadły o ok. 27% w porównaniu do roku poprzedniego. Najpopularniejsze są te o mocy 5–10 kWh, ponieważ są wykorzystywane w instalacjach prosumenckich dotowanych ze środków programu „Mój Prąd”.
Utrzymanie i konserwacja paneli – jak dbać o instalację fotowoltaiczną?
Aby zapewnić długą żywotność i maksymalną efektywność paneli fotowoltaicznych, konieczna jest regularna konserwacja i dbałość o ich czystość. Panele powinno się myć co najmniej dwa razy w roku, szczególnie w obszarach narażonych na pylenie lub zapylenie z okolicznych pól i dróg. Choć opady deszczu pomagają usuwać lekkie zabrudzenia, ręczne mycie wodą demineralizowaną i miękkimi szczotkami usuwa głębsze zanieczyszczenia, które mogą znacząco obniżyć wydajność instalacji.
W zimie nie należy jednak ręcznie usuwać zmarzniętego śniegu z paneli, ponieważ może to spowodować uszkodzenie ogniw. Zimą panele mogą się nagrzewać od słońca, co prowadzi do stopniowego zsuwania się śniegu – najlepiej pozwolić, by naturalnie stopniał, zamiast ryzykować uszkodzeniem instalacji.
Ważnym aspektem dbałości o panele jest przeprowadzanie regularnych inspekcji co kilka miesięcy, łatwo można dostrzec wszelkie pęknięcia, zarysowania czy luźne połączenia, które wpływają na wydajność systemu. Warto zwrócić też uwagę na wszelkie oznaki korozji lub uszkodzenia ramy i przewodów. Mogą się one pojawić po ekstremalnych zmianach w pogodzie – burze, nawalne deszcze itp.
Kolejnym krokiem wspierającym długowieczność instalacji jest monitorowanie wydajności paneli. Nowoczesne systemy fotowoltaiczne są często wyposażone w aplikacje, które umożliwiają obserwację produkcji energii w czasie rzeczywistym. Spadki w wydajności mogą wskazywać na problem, który wymaga natychmiastowej interwencji technicznej. Warto też pamiętać o serwisie technicznym – coroczna kontrola przeprowadzona przez specjalistę obejmuje przegląd wszystkich połączeń, inwertera oraz pozostałych komponentów. Takie przeglądy są często warunkiem gwarancji oferowanej przez producenta, dlatego nie warto o nich zapominać.